فیلم سینمایی «علت مرگ: نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار بهعنوان نماینده ایران برای رقابت در بخش بهترین فیلم بینالمللی اسکار ۲۰۲۶ انتخاب شد.
به گزارش دید ۳ به نقل از ایسنا، این درام اجتماعی-جادهای که برای مدت محدودی در دیماه ۱۴۰۳ در سینماهای پایتخت اکران شد، پس از سه سال توقیف سرانجام به پرده نقرهای راه یافت، حالا قرار است نماینده سینمای ایران در صحنه جهانی باشد.
فیلم «علت مرگ: نامعلوم» که داستان چالشهای اخلاقی هفت مسافر در مسیر شهداد به کرمان را روایت میکند، با استقبال منتقدان و تماشاگران تهرانی مواجه شده بود. در این مقاله، نگاهی به ویژگیهای این فیلم، رقبای آن در فرآیند انتخاب و اهمیت این رویداد برای سینمای ایران خواهیم داشت.
داستان فیلم «علت مرگ: نامعلوم» و دلایل انتخاب آن
فیلم «علت مرگ: نامعلوم»، اولین اثر بلند علی زرنگار، روایتی چندلایه از زندگی روزمره اقشار مختلف جامعه ایران ارائه میدهد. داستان درباره هفت مسافر ناشناس است که در یک ون قدیمی از شهداد به سمت کرمان حرکت میکنند. مرگ ناگهانی یکی از مسافران، که حامل مبلغ هنگفتی دلار است، زنجیرهای از تصمیمگیریهای اخلاقی و اجتماعی را رقم میزند. فیلم با لوکیشنهای کویری و فضایی ملموس، حس تنهایی و فشارهای اجتماعی را به تصویر میکشد.
کارگردان برجسته سینمای ایران درباره این فیلم گفته است:
فیلمی با تمام مشخصههای واقعی سینما از فیلمنامه و کارگردانی بهغایت هوشمندانه تا فیلمبرداری و تدوین همسو با موضوع و بازیهای درخشان مجموعه بازیگران
رخشان بنیاعتماد
«علت مرگ: نامعلوم» با روایتی جسورانه، آیینهای از چالشهای اجتماعی ایران است که برای تهرانیها، نمایانگر تضادهای روزمره در کلانشهری چون تهران است. این فیلم، فرصتی برای بازاندیشی در ارزشهای انسانی در بستر جامعهای پیچیده فراهم میکند.
فرآیند انتخاب برای اسکار
هیئت انتخاب اسکار ایران، متشکل از چهرههایی چون پانتهآ پناهیها و مصطفی کیایی، پس از بررسی ۸۴ فیلم، پنج اثر را بهعنوان نامزد نهایی معرفی کرد: «علت مرگ: نامعلوم»، «پیرپسر»، «زن و بچه»، «زیبا صدایم کن» و «رها». در نهایت، فیلم زرنگار با اجماع هیئت بهعنوان نماینده ایران برگزیده شد. این انتخاب برای مخاطبانی که در سال گذشته شاهد اکرانهای موفق «پیرپسر» و «زن و بچه» در سینماها بودند، غافلگیرکننده بود. بسیاری انتظار داشتند فیلمی مانند «زن و بچه» سعید روستایی، که در گیشه فروش بالایی داشت، انتخاب شود.
مصطفی مهرآیین، جامعهشناس، این فیلم را «از بهترین آثار اجتماعی سالهای اخیر» خواند و گفت: «فیلم بدون شعارزدگی، مسائل پیچیدهای مانند فقر و نابرابری را نشان میدهد». این دیدگاه برای مخاطبان تهرانی، که با مسائل اجتماعی مانند شکاف طبقاتی در پایتخت آشنا هستند، میتواند جذاب باشد.
رقبای «علت مرگ: نامعلوم»
در کنار «علت مرگ: نامعلوم»، چهار فیلم دیگر نیز در فهرست نهایی هیئت انتخاب بودند:
- پیرپسر (اکتای براهنی): این فیلم با حضور در جشنوارههای بینالمللی و بازی حامد بهداد، گزینهای محبوب در سینماهای تهران بود.
- زن و بچه (سعید روستایی): اثری که با استقبال گسترده در سینماهای پایتخت مواجه شد و فروش گیشهای بالایی داشت.
- زیبا صدایم کن (رسول صدرعاملی): فیلمی عاطفی که کمتر در گمانهزنیها مطرح شد.
- رها (حسام فرهمند): اثری که اطلاعات کمتری از آن در دسترس است، اما به فهرست نهایی راه یافت.
انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» به جای این آثار، بحثهایی را در کافهها و محافل سینمایی برانگیخت. برخی تماشاگران در شبکههای اجتماعی معتقد بودند که «زن و بچه» به دلیل جذابیت داستانی و فروش بالا، شانس بیشتری برای اسکار داشت.
رقابت فیلمها برای اسکار ۲۰۲۶ نشاندهنده تنوع سینمای ایران است. برای تهرانیها، این انتخاب فرصتی است تا بار دیگر به سینماهای پایتخت بروند و آثاری مانند «علت مرگ: نامعلوم» را با نگاهی جهانی تماشا کنند. این انتخاب نشاندهنده اعتماد به سینمای مستقل ایران است.
اکران محدود «علت مرگ: نامعلوم» در سینماهای تهران در دیماه ۱۴۰۳، با استقبال خوبی همراه بود. اما توقیف سهساله این فیلم پیش از اکران، بحثهایی را درباره محدودیتهای سینمایی در ایران به راه انداخت. علی امینینجفی، منتقد سینما، به بیبیسی فارسی گفت: «سویه انتقادی فیلم در این است که آزمندی انسانها ریشه در عوامل و علل اجتماعی دارد». این دیدگاه برای مخاطبین ایرانی که با چالشهای اجتماعی و اقتصادی دستوپنجه نرم میکنند، ملموس است.
سینمای ایران در مسیر جهانی
سینمای ایران با دو اسکار برای «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» اصغر فرهادی، جایگاهی معتبر در جهان دارد. انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» میتواند فرصتی برای نمایش توانمندی سینمای اجتماعی ایران باشد. این فیلم با نمایش چالشهای انسانی در بستری ایرانی، فرصتی برای مخاطب فراهم میکند تا با سینمایی تأملبرانگیز و جهانی ارتباط برقرار کنند. این فیلم، پلی میان فرهنگ ایرانی و مخاطب جهانی است.
انتخاب «علت مرگ: نامعلوم» بهعنوان نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۶، دعوتی از مخاطبین است تا به سینماها بازگردند و این اثر اجتماعی را تماشا کنند. این فیلم با روایتی واقعی و بدون شعار، میتواند آیینهای از زندگی روزمره و چالشهایش باشد. آیا این انتخاب، سینمای ایران را به سومین اسکار خود نزدیک میکند؟ پاسخ این سؤال به زودی مشخص خواهد شد.
/ پایان یادداشت
